Nếu bạn đọc lời bình ngay từ đầu, chúng có thể sẽ làm lệch lạc quá trình đọc của bạn. Những nguyên tắc này có thể được nêu lên, nhưng không phải ở mọi nơi mọi lúc. Học sinh có thể bắt đầu đồng hoá các kinh nghiệm đọc của mình - tức là mang những khái niệm của một tài liệu này chuyển sang một tài liệu khác, và so sánh quan điểm của các tác giả khác nhau về cùng một chủ đề.
Đó là một cuốn thực hành. Bạn nên nhớ những kinh nghiệm để rút ra các giả thuyết đó không giống những kinh nghiệm đặc biệt của các nhà khoa học mà là kinh nghiệm chung của mọi người. Chúng tôi sẽ quay lại loại ghi chú này ở Chương 20.
Ví dụ, kinh nghiệm đặc biệt có từ việc tiến hành thí nghiệm trong phòng thí nghiệm; hoặc một nhà nhân loại học đi tìm hiểu những cư dân bản địa tại một vùng lãnh thổ chưa được khai phá và đã thu được những kinh nghiệm mà bình thường người khác không thể có hoặc rất ít người có được; hoặc kinh nghiệm của một phi hành gia trên mặt trăng, trên Sao Mộc… Chúng tôi khuyên bạn một điều nhỏ nữa vì nó đặc biệt có ích khi bạn đọc các vở kịch của Shakespeare. Nếu sách thuộc loại truyền đạt kiến thức thì mục đích của tác giả là hướng dẫn, thuyết phục độc giả tin vào điều gì đó.
Nhưng vì các cuốn sách đương thời và các tài liệu về thế giới đương đại luôn đặt ra những vấn đề đặc biệt cho bạn đọc nên chúng ta cần diễn đạt câu hỏi theo cách khác. Và thỉnh thoảng, các đoạn của cùng một tác giả bình luận về các bài của một tác giả khác lại giúp người đọc hiểu thêm về tác giả có bài được bình luận kia. Mặc dù nhiều truyện và thơ ít nhiều chứa đựng sâu trong nó những tuyên ngôn nhưng thơ ca vốn không thuộc phạm trù tuyên ngôn hay mang tính thông điệp.
Khi giỏi như một chuyên gia thì cả hai việc đều rất thú vị, hài hoà. Và nếu bài thơ có nhịp điệu, đọc to sẽ giúp bạn biết chỗ nào cần nhấn, chỗ nào cần lướt, từ đó hiểu bài thơ hơn. Nhiều vở kịch của Shakespeare đòi hỏi người đọc phải có sự suy đoán như trên.
Từ thực tế này, chúng tôi muốn bạn nhớ điều quan trọng nhất là đừng cố chống lại những gì mà một tác phẩm giả tưởng tác động lên bạn. Những phần tóm tắt như thế bây giờ không còn thông dụng nữa, trừ một vài trường hợp hiếm hoi, có thể do độc giả không còn hứng thú với mục lục như trước đây. Trên thực tế, cụm từ suy tàn và diệt vong đã trở thành thành ngữ.
Liệu bạn có đưa ra thêm được những ví dụ khác không? Nếu có, bạn đã hiểu được quan điểm chủ đạo của tác giả. Ở một chừng mực nào đó, tình trạng tương tự cũng xảy ra đối với sách triết học. Chúng ta chỉ có thể thành công nếu ta biết cách thực hiện như thế nào.
Không ai có thể đọc được các tác phẩm của Euclid nếu không hiểu rằng những từ điểm, đường thằng, mặt phẳng, góc, song song và một số từ khác là tối quan trọng. Để biết bất cứ điều gì, chúng ta phải vận dụng khả năng đánh giá và lý luận. Vì thế, nhiều người cho rằng thói quen là khả năng thiên bẩm thứ hai.
Mỗi từ đó là một thuật ngữ. Tuy nhiên, khi đọc ở cấp độ này, bạn sẽ đặt những câu hỏi quan trọng về cuốn sách, sẽ thật tuyệt vời nếu bạn ghi lại những câu trả lời ngay khi chúng vừa mới xuất hiện trong đầu, mặc dù không phải lúc nào bạn cũng tìm thấy câu trả lời. Theo quan điểm này, tác giả chỉ chịu sự phán xét của những người cùng địa vị.
Vậy bạn sẽ áp dụng quy tắc 1 thế nào? Đầu tiên là kiểm soát cuốn sách. Tài liệu tham khảo đều nói về những vấn đề hoàn toàn quen thuộc với người đọc. Quá trình đọc hiểu phụ thuộc vào việc bạn có nhận ra được những mối liên hệ đó hay không.